Her bir dil yeni bir bahçe insan ruhunda. Her bir konuşulan ikinci, üçüncü dil beynin sigortası. Yapılan bilimsel araştırmalar gündelik hayatında iç içe iki ayrı dil kullananların, ileri yaşlarda demans yani unutkanlığa karşı çok direngen olduğunu gösteriyor. Bizim gibi yaşlı nüfusu giderek artacak ülkelerde çok dilli yaşam alzaymır ve demans için adeta sağlık aşısı.
Türk’ün Kürt komşusuyla yüz kelime ile bile olsa Kürtçe konuşması, Kürt’ün Arap komşusu ile Arapça selamlaşması salt barışık olmayı, barışı değil, aynı zamanda sağlıklı beyinler vadediyor.
Kağıt toplayıcısı yoksul bir Suriyeliye kem gözle bakmak, nefret geliştirmek kişisel olarak bize stres hormonlarının artışı ile geri döner. Stres ise hipertansiyon, kalp hastalığı, diyabet vb. metabolik hastalıklar demektir. Oysa ona kendi dilinde ‘merhaba’ demek bize de mutluluk verir ki nice hastalıktan koruyucudur.
Cumhuriyetin 100. yılında heybede ne var? Misal devletin heybesinde yıl başına bir Kürtçe kelime var mı yok mu? Bedensel, ruhsal, sosyal ve doğal olarak siyasal olarak da ‘iyi’ yani ‘sağlıklı’ olan dil barışı yasak kılındı kamusal alanda bir asırdır. Bırakalım ana dilinde konuşma yasağını, bir Türk’ün Kürtçe, Arapça, Lazca yüz kelime de olsa öğrenmesi, konuşması kriminalize edildi.
Adaletin bin çeşidi var: Has olanı onarıcı adalet. Yasaklı dilin kimi zaman sokakta ölümle sınandığı bu coğrafyada ‘onarıcı adaleti’ kim sağlayacak? Yasalar mı, yoksa gündelik hayat mı?
“Yaşın kadar konuş” denir kırılma anlarında. Bırakalım tamamını, her birimiz yaşımız kadar Kürtçe kelime bilmeye, konuşmaya hazır mıyız? Yılda bir kelime eder! Biz konuşmaya başlarsak siyasi partiler, devlet de konuşmaya başlar.
Seçim sathında milletvekili aday adaylarının yaşları kadar Kürtçe, Lazca vb. dilleri bilmesini şart koşamayan herhangi bir siyasi parti bu ülkeye barış, onarıcı adalet vadedebilir mi?
Bunca yıl yaşımız kadar kelime ile diğer yaşayan Anadolu dillerini öğrenemediysek, o dilleri konuşan milyonlarla ortak yaşam alanları üretememişiz demektir. Birbirimize yılda bir kelimelik hatırımız yok ise geleceği birlikte tahayyül edebilir miyiz?
TBMM’de halihazırdaki milletvekilleri ve çalışanların yüzde kaçı Kürt, Ermeni, Süryani, Arap, Laz, Roman çalışma arkadaşına kendi dilinde ‘merhaba, nasılsın’ demeyi biliyor ya da diyor?
Cumhuriyet 100 yaşında. Sahi, ‘devlet dilinde’ Kürtçe kaç kelime?
Hasılı, sağlıklı beyinler gündelik hayatta çok dillilik ile mümkün.
Evrensel.net - Zeki Gül
