Friedrich Engels'in Karl Marx'ın Mezarındaki Konuşması

Highgate Mezarlığı, Londra. 17 Mart 1883 

14 Mart'ta, öğleden sonra üçe çeyrek kala, yaşayan en büyük düşünür düşünmeyi bıraktı. Neredeyse iki dakika yalnız bırakılmıştı ve geri döndüğümüzde onu koltuğunda, huzur içinde uyumuş halde bulduk - ama sonsuza kadar.

Bu adamın ölümünde hem Avrupa ve Amerika'nın militan proletaryası hem de tarih bilimi tarafından ölçülemez bir kayıp sürdürüldü. Bu güçlü ruhun gidişiyle oluşan boşluk, yakında kendini hissettirecek.

Darwin'in gelişme ya da organik doğa yasasını keşfettiği gibi, Marx da insanlık tarihinin gelişme yasasını keşfetti: Şimdiye kadar aşırı bir ideoloji tarafından gizlenen basit gerçek, insanlığın her şeyden önce yemesi, içmesi, barınması ve giyinmesi gerektiği, siyaset, bilim, sanat, din vb. ile uğraşmadan önce; bu nedenle, dolaysız maddi araçların üretiminin ve dolayısıyla belirli bir halk tarafından veya belirli bir çağda erişilen ekonomik gelişme derecesinin, devlet kurumlarının, yasal kavramların, sanatın ve hatta din hakkındaki fikirlerin dayandığı temeli oluşturduğunu, ilgili insanların çoğu evrimleşmiştir ve bu nedenle, şimdiye kadar olduğu gibi, bunun tersi yerine, bunların ışığında açıklanmalıdır.

Ama hepsi bu kadar değil. Marx ayrıca günümüz kapitalist üretim tarzını yöneten özel hareket yasasını ve bu üretim tarzının yarattığı burjuva toplumunu da keşfetti. Artı değerin keşfi, hem burjuva iktisatçılarının hem de sosyalist eleştirmenlerin önceki tüm araştırmalarının karanlıkta el yordamıyla araştırdığı sorunu çözmeye çalışırken birdenbire soruna ışık tuttu.

Böyle iki keşif bir ömür için yeterli olacaktır. Böyle bir keşif yapma hakkının verildiği adama ne mutlu. Ama Marx'ın araştırdığı her bir alanda -ve hiçbirini yüzeysel olarak pek çok alanı araştırdı- her alanda, hatta matematiğin alanında bile bağımsız keşifler yaptı.

Bilim adamı böyleydi. Ama bu adamın yarısı bile değildi. Bilim, Marx için tarihsel olarak dinamik, devrimci bir güçtü. Bazı teorik bilimlerde, pratik uygulaması belki de henüz tasavvur edilmesi oldukça imkansız olan yeni bir keşfi memnuniyetle karşılarken duyduğu sevinç ne kadar büyük olursa olsun, bu keşif endüstride ve endüstrideki tarihsel gelişmede ani devrimci değişiklikleri içerdiğinde oldukça farklı bir neşe yaşadı. Genel. Örneğin, elektrik alanında yapılan keşiflerin ve son zamanlarda Marcel Deprez'in keşiflerinin gelişimini yakından takip etti.

Çünkü Marx her şeyden önce bir devrimciydi. Hayattaki gerçek görevi, şu ya da bu şekilde, kapitalist toplumun ve onun ortaya çıkardığı devlet kurumlarının yıkılmasına katkıda bulunmak, modern proletaryanın kurtuluşuna katkıda bulunmaktı. kendi konumunun ve ihtiyaçlarının bilincinde, kurtuluşunun koşullarının bilincinde. Mücadele onun unsuruydu. Ve çok azının rakip olabileceği bir tutku, azim ve başarı ile savaştı. İlk  Rheinische Zeitung  (1842), Paris  Vorwarts  (1844),  Deutsche Brusseler Zeitung  (1847),  Neue Rheinische Zeitung  (1848-49),  New York Tribune üzerindeki çalışmaları (1852-61) ve bunlara ek olarak, Paris, Brüksel ve Londra'daki örgütlerde çalışan bir dizi militan broşür ve nihayet, hepsini taçlandıran, büyük  Uluslararası İşçi Birliği'nin oluşumu  - bu gerçekten de bir başka hiçbir şey yapmamış olsa bile kurucusunun gurur duyabileceği bir başarı.

Ve sonuç olarak, Marx, zamanının en nefret edilen ve en çok karalanan adamıydı. Hem mutlakiyetçi hem de cumhuriyetçi hükümetler onu topraklarından sürdüler. Burjuva, ister muhafazakar ister aşırı demokratik olsun, ona iftiralar yığmak için birbirleriyle yarıştı. Bütün bunları sanki bir örümcek ağıymış gibi bir kenara attı, görmezden geldi ve yalnızca aşırı zorunluluk onu mecbur ettiğinde yanıt verdi. Ve o, Sibirya'daki madenlerden Kaliforniya'ya, Avrupa ve Amerika'nın her yerindeki milyonlarca devrimci işçi arkadaşı tarafından sevilerek, saygı duyularak ve yas tutularak öldü. neredeyse tek bir kişisel düşmanı yoktu.

Adı çağlar boyunca yaşayacak, eserleri de öyle kalacak.

 

www.marxists.org

Öncesi ve sonrasıyla 12 Mart Muhtırası

Ertuğrul Günay 

Yarım yüzyıl önce, bugün, Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları, parlamentoya ve hükümete karşı ortak imzalı bir ‘muhtıra' yayınladı.

Komutanlar, parlamento ve hükümetin tutumunun ülkeyi anarşi, kardeş kavgası ve ekonomik ve sosyal huzursuzluk içine soktuğunu ileri sürüyor ve buna bir önlem olarak ‘partilerüstü anlayış ve Atatürkçü görüşle, anayasanın öngördüğü reformları ele alacak yeni bir hükümetin’ kurulmasını istiyorlardı. 

Üç maddelik kısa muhtıranın son maddesine göre, “bu husus tahakkuk ettirilmediği takdirde, Türk Silahlı Kuvvetleri idareyi doğrudan doğruya almaya kararlı” idi. 

Muhtıra, öğle ajansında radyolardan okundu. (O zaman Türkiye’de televizyon henüz deneme yayınları yapıyordu). Akşam 17.30’da Başbakan Süleyman Demirel, muhtıranın anayasa ve hukuk devleti kurallarına aykırı olduğunu belirterek görevinden istifa etti. 

Meclis’te sessizlikle karşılanan muhtıranın, parlamentoyu itham eden cümlelerine Başkan Tekin Arıburun Senato’yu açış konuşmasında karşı çıktı. Ancak muhalefetin çoğunluğu muhtırayı destekliyordu. Milli Birlik Grubundan(2) Mucip Ataklı, “Silahlı Kuvvetlerin devrimci isteklerini parlamentonun basiretle değerlendireceğini umduklarını” söyledi. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS), Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı (TMGT), Türk Hukuk Kurumu, Devrimci Gençlik Federasyonu, Türk İş, Disk muhtırayı olumlu karşılayanlar arasındaydı.

Yazının Tamamı

Rusya’nın Ukrayna’ya ‘tecavüz’ü kaçınılmaz mıydı?

Slavoj Zizek - Bu ayın başlarında düzenlediği bir basın toplantısında Vladimir Putin, Ukrayna hükümetinin Minsk anlaşmasından hoşnut olmadığını belirterek, “Beğen ya da beğenme, bu senin görevin güzelim” dedi.

Bu sözlerin bazı tanıdık cinsel çağrışımları bulunuyor: Putin, Sovyet dönemi punk rock grubu Red Mold’un “Tabuttaki Uyuyan Güzel” şarkısından alıntı yapıyor: “Yanına süzüldüm ve sikiverdim tabutta uyuyan güzeli. İster beğen, ister beğenme, sen uyu güzelim.”

Her ne kadar Kremlin basın temsilcisi, Putin’in eski bir folklorik anlatıya atıfta bulunduğunu iddia etse de Putin’in Ukrayna’ya nekrofili ve tecavüz atıflarında bulunduğu apaçıktır. 2002’de Putin, Batılı bir gazetecinin sorusuna şu yanıtı vermişti: “Eğer gerçek bir radikal İslamcı olmak istiyorsanız ve sünnet olmaya da hazırsanız, sizi Moskova’ya davet ediyorum. Biz çok mezhepli bir ülkeyiz. Bu alanda [sünnet] uzmanlarımız var. Öyle bir ameliyat edin ki, daha sonra orada başka hiçbir şey büyümesin diye tavsiyelerde bulunacağım”; bu son derece saldırgan bir hadım etme tehdididir.

Putin ve Trump’ın edepsizlik konusunda kanka olmalarına şaşmamalı. Bu noktada en sık duyacağınız karşı argüman, Putin ve Trump gibi politikacıların en azından ne demek istediklerini açıkça söyledikleri ve ikiyüzlülükten kaçındıkları olur. Ancak burada tüm kalbimle ikiyüzlülüğün tarafındayım: bu biçim (ikiyüzlülük) asla sadece bir biçim değildir, içeriğin bir parçasıdır, öyle ki biçimi elden bıraktığımızda içeriğin kendisi vahşileşecektir.

Putin’in müstehcen sözleri, basında “adil bir ülkeye tecavüz” tehdidi şeklinde lanse edilen Ukrayna krizinin arka planına karşı okunmalıdır. Günümüzün altüst olmuş dünyasında krizin ciddi olduğunu kanıtlarcasına; bu krizin karikatürize yönleri de yok değil. Sloven siyaset analisti Boris Čibej, 2022’nin başında Ukrayna çevresinde yaşanan gerilimlerin gülünç karakterine dikkat çekmişti: “Saldırıya geçmesi beklenenler / diğer bir deyişle Rusya / saldırmaya niyetleri olmadığını söylüyorlar, durumu sakinleştirmek ister gibi davrananlarsa savaşın kaçınılmaz olduğu konusunda ısrar ediyor.”

Buradan devam edebiliriz: Geçtiğimiz haftalarda, Ukrayna’nın hamisi ABD, savaşın her an patlayabileceği konusunda uyarıda bulunurken, Rus saldırısının kurbanı olması beklenen Ukrayna cumhurbaşkanı, halkı savaş histerisine karşı uyarıp sükûnet çağrısında bulunuyordu.

Bu durumu tecavüz vakasına çevirmek kolay. Ukrayna’ya tecavüz etmeye hazır olan Rusya, bunu yapmak istemediğini iddia ediyor; ama Ukrayna’dan seks için rıza alamayacak olursa tecavüz etmeye hazır olduğunu da ancak satır aralarında açıkça belli ediyor (Putin’in saldırgan sözlerini hatırlayın). Dahası, Rusya Ukrayna’yı tecavüze kışkırtmakla suçluyor.

Ukrayna’yı tecavüzden korumak isteyen ABD, kendisini Sovyet-sonrası devletlerin koruyucusu olarak ileri sürebilmek için yaklaşan tecavüz tehdidi var diye alarm zillerini çalmaya başladı bile. Bu korumacılık bize, kendi nüfuz alanındaki mağaza ve restoranlara, kabul etmedikleri takdirde başlarına her türlü iş gelebileceğine dair örtük bir tehditle hırsızlığa karşı “koruma” sunan yerel bir mafyayı hatırlatıyor…

Tecavüz tehdidinin hedefindeki Ukrayna, ortalığın tecavüz diye velveleye verilmesinin Rusya’yı gerçekten teşvik edebileceğinin farkında olarak, ABD’nin çaldığı alarm çanlarının endişesiyle sakin kalmaya çalışıyor.

Peki, öngörülemeyen tehlikeleriyle bu çatışmanın ardında yatan nedir? Ya bu çatışma iki eski süper gücün artan gücünü yansıttığı için değil de tam tersine onların artık gerçek küresel güçler olmadıklarını kabul edemediklerini kanıtladığı için bu kadar tehlikeliyse?

Soğuk Savaş’ın zirvesindeyken Mao Zedong, ABD’nin sahip olduğu onca silahla kendisini dev aynasında gördüğünü söylerken, böyle kâğıttan kaplanların kendine güvenen gerçek kaplanlardan daha tehlikeli olabileceğini eklemeyi unutmuştu.

Afganistan’dan çekilme fiyaskosu, ABD egemenliğine yönelik bir dizi darbenin yalnızca sonuncusuydu; ve Rusya’nın Sovyet imparatorluğunu yeniden inşa etme çabası, Rusya’nın şu anda çürümekte olan zayıf bir devlet olduğu gerçeğini örtbas etmeye yönelik umutsuz bir girişimden başka bir şey değil. Tıpkı gerçek tecavüzcülerde olduğu gibi, tecavüzler de saldırganın acizliğine işaret eder.

İlk olarak, şayet paralı askerleri Suriye iç savaşı, Kırım, Orta Afrika ve Bosna’daki Sırp Cumhuriyeti operasyonları da dahil olmak üzere çeşitli çatışmalarda yer alan bir Özel Askeri Şirket olan Wagner grubunun muzır rolünü göz ardı edecek olursak; tecavüz eyleminin Rus ordusunun Ukrayna’ya doğrudan girişiyle beraber artık, bu acizlik artık aşikâr durumdadır. Rusya Savunma Bakanlığı’nın Rus hükümetinin inkârını gerektiren çatışmalarda kullandığı silahlı bir birimi olan bu anonim paralı asker grubu, yıllarca Donbass’ta Ukrayna’ya karşı “kendiliğinden” direnişi örgütleyerek faaliyet gösterdi (tıpkı daha önce Kırım’da yaptıkları gibi).

Ukrayna’nın maruz kaldığı tecavüze tanık olmak zorunda kalan ülkelerden bizler, tecavüzün kastrasyon yöntemiyle engellenebileceğini bilmeliyiz. Bu nedenle, uluslararası toplumun; onları mümkün olduğunca görmezden gelerek ve marjinalleştirerek, sonrasında küresel otoritelerinin artık hiçbir şeyi büyütemeyeceğinden emin olarak, Rusya’yı hadım edecek bir operasyon gerçekleştirmesini tavsiye etmeliyiz.

24 Şubat 2022

*Zizek, “kastrasyon”/“hadım” metaforunu Putin’in cinsiyetçi söylemine nazire yaparak kullanmaktadır; öte yandan tecavüzün yalnızca cinsel bir dürtünün açığa vurulmuş biçimi olmadığını ve kimyasal hadımın bir çözüm olarak savunulamayacağını bilen bizler, metaforun yersizliğine dair not düşme ihtiyacı duyuyoruz; -çevirenin notu.

[spectatorworld.com’daki İngilizcesinden Sena Çenkoğlu tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir]